Tag

‘Beelden en klanken moeten contact met elkaar onderhouden van verre en van nabij. Geen onafhankelijke beelden en onafhankelijke geluiden.’ (Robert Bresson, Aantekeningen over de cinematografie, 1975)

Een voice-over kan de kijker ook oriënteren in tijd en ruimte. André Devigny geeft in zijn monoloog geregeld time cues. Hierdoor kijgt de kijker een idee van het tijdsverloop in het verhaal.

De voice-over in Robert Bressons Un condamné à mort s’est échappé (1956) heeft heel specifieke kenmerken. Het is voor de luisterende kijker onduidelijk wanneer Fontaine (een personage gebaseerd op de Franse verzetsheld André Devigny, 1916-1999) zijn relaas doet en of hij zijn persoonlijk verhaal effectief aan iemand vertelt. De beperkte blik (restricted) die de verteller de kijker gunt, recreëert de benauwende

Door verschillende geluiden te mixen en te werken met sound-bites creëert Bresson een gelaagde soundscape. Stilte kan geluiden benadrukken en geluiden kunnen elkaar verhullen. ‘De geluiden moeten muziek worden.’ (Bresson, Aantekeningen over de cinematografie, 1975)

‘Het beeld en het geluid moeten elkaar geen wederzijdse diensten verlenen, maar ze moeten elkaar bij hun werk aflossen.’ (Robert Bresson, Aantekeningen over de cinematografie, 1975) In bovenstaande scène heeft Bresson heeft het beeld niet nodig om de repressie binnen de gevangenis te tonen. Het geluid lost het beeld af.

Wanneer een geluid een beeld kan vervangen, laat het beeld weg of neutraliseer het. Het oor gaat meer naar binnen, het oog naar buiten. (Robert Bresson, Aantekeningen over de cinematografie, 1975). Bresson houdt zich aan zijn eigen devies.

Geluid kan ook een anticperende functie hebben. Wanneer we iets horen wat we (nog) niet zien, wekt dit spanning op.

Door het auditief impliceren van off-screen space kan geluid de diëgetische ruimte van de film aanzienlijk verbreden. In Un condamné à mort s’est échappé, die zich zo goed als volledig binnen de gevangenismuren afspeelt (en waarvan de on-screen diëgetische ruimte dus beperkt is) is dat geen overbodige luxe.

Wil Bresson er ons met dit muzikale motief op wijzen dat het leven ondanks alles doorgaat en de mens zich op elk moment moet overgeven aan Gods beschikking? De ondertitel van de film - Le vent souffle où il veut - lijkt dit te suggereren. “De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid, maar gij weet niet, vanwaar hij komt of waar hij heengaat; zo is een ieder, die uit de Geest geboren is” (Jo

Het Kyrie van de Grote Mis in C mol van Wolfgang Amadeus Mozart geldt als Leitmotiv in Bressons film. Het begeleidt die scènes waarin de eenzame opsluiting van het hoofdpersonage onderbroken wordt door activiteiten die ritme geven aan het dagelijks leven (de wandeling, de maaltijd). De overgave die het Kyrie predikt, is in die zin van cruciaal belang.